Hoe werkt Hijama?

De fysiologische processen achter Hijama volgens de Taibah theorie.

Wet cupping is een simpele en voordelige geneeswijze, waar nog gebrek aan wetenschappelijk bewijs aan is. Middels Hijama zijn mensen van verschillende ziektes genezen die allemaal een andere etiologie en pathogenese hebben. Denk aan reumatoïde artritis, hypertensie (hoge bloeddruk) en migraine. Om hier meer inzicht in te krijgen heeft Dr. Salah Mohamed El Sayed een review artikel geschreven over Hijama, genaamd ‘Medical and Scientific Bases of Wet Cupping Therapy (Al-hijamah): in Light of Modern Medicine and Prophetic Medicine’. Een review artikel is een soort samenvatting en analyse van verschillende artikelen met wetenschappelijke bevindingen. Om het artikel toegankelijk te maken voor een breder publiek is deze vanuit de Hijama Kliniek vertaald en versimpeld. Dr. El Sayed is biomedicus en arts, die verbonden is als docent biomedische wetenschappen aan de Sohag universiteit in Egypte.

Hoe werkt Hijama?

Hoe valt de werking van Hijama te verklaren. Er zijn hierover verschillende theorieën. De bekende theorieën worden in dit artikel weerlegt en een nieuwe wordt geïntroduceerd. Namelijk de Taibah theorie. Volgens de Taibah theorie kan Hijama vergeleken worden met het glomerulaire filtratie proces in de nieren. Bij Hijama is er sprake van een druk afhankelijk filtratie proces van ziekteverwekkende stoffen uit het bloed en het interstitium. [caption id="attachment_2834" align="alignright" width="300"]

Interstitium[/caption]

Met ziekteverwekkende stoffen wordt bedoeld; de ziekteverwekkende stoffen zelf, maar ook de aan de ziekte gerelateerde stoffen (als zijnde het resultaat van de pathogenese). Een voorbeeld van ziekteverwekkende stoffen bij reumatoïde artritis die middels Hijama een uitweg vinden zijn antilichamen gericht tegen het lichaam, immuuncomplexen, interleukine 2 receptoren, reumafactor en verschillende cytokines.

Hieronder volgt eerst een uitleg over wat het interstitium is en de relatie tot de bloedvaten. Het interstitium is de extracellulaire ruimte, de ruimte buiten de cellen van een weefsel. Ze speelt een rol in de waterhuishouding van een meercellig organisme (zoals de mens). Een mens heeft ongeveer 10L vocht in het interstitium zitten. Dit vocht zorgt ervoor dat de cellen voorzien worden van de nodige voedingsstoffen en zorgt voor de afvoer van afvalstoffen/reststoffen uit verschillende lichaamsprocessen.

Verworpen theorieën over de werkwijze van Hijama

Hoe werkt cupping eigenlijk. Hoe komt het dat je met Hijama positieve resultaten boekt. Met andere woorden wat zijn de lichaamsprocessen die zich afspelen waardoor je met Hijama een positief resultaat boekt. Hieronder een korte uiteenzetting van de verschillende theorieën en een toetsing of deze wel of niet plausibel zijn.

Chinese cupping theorie

De Chinese cupping theorie verklaart de werkzaamheid van cupping als volgt. In het lichaam bestaat er een vitale levensenergie, genaamd Qi. Bij een stagnatie of blokkade daarvan ontstaan de klachten. Door het opheffen van de blokkade verkrijg je weer een juiste balans in het lichaam en kan de Qi weer vrijelijk door het lichaam stromen. De Qi wordt zelf weer onderverdeeld in twee groepen het vrouwelijke Yin en het mannelijke Yang, echter komen beiden in gelijke hoeveelheid voor bij beide sexes. Verder wordt er ook gesproken over stagnaties van bloed en het hebben van deficiënt bloed (Xu). Echter het concept van een energiebron of deficiënt bloed strookt niet met de theorie waar de medische concepten op gestoeld zijn. Vanuit wetenschappelijk perspectief kan je stellen dat de energiebron in het menselijk lichaam de mitochondriën in de cellen zijn en dat deze energie leveren genaamd ATP.

Er zijn verschillende manieren waarop energie in het lichaam wordt aangemaakt. In de mitochondriën zijn er drie processen die voor energie zorgen, namelijk oxidatieve fosforylering, beta-oxidatie en ketogenese. Daarnaast wordt in het cytoplasma van een cel ook energie aangemaakt middels de glycolyse. Er valt geen verband te leggen tussen de energiebronnen in de cellen en het toepassen van cupping therapie. Er is geen bewijs dat cupping therapie invloed heeft op de glycolyse of de energietoevoer via ‘de mitochondriale pathway’.

Cupping therapie volgens Hong

Volgens Hong werkt cupping therapie door het maken van specifieke veranderingen in de lokale weefselstructuren. Deze ontstaan door de negatieve druk die je met de cups uitvoert op de huid. Hiermee trek je de zenuw en de spier uit waardoor de bloedcirculatie op gang komt en er sprake is van hemolyse (het vernietigen van rode bloedcellen). Deze theorie verklaart ten dele de therapeutische voordelen van Hijama, namelijk het beïnvloeden van de weefselstructuur en de bevordering van de bloedcirculatie. Echter verklaar je niet hiermee wat de oorzaak is dat men met migraine, hoge bloeddruk of reuma baat heeft bij een cupping behandeling. Ook is de vraag wat de toegevoegde waarde van de zogenoemde hemolyse is voor de genoemde ziektes.

Het mechanisme achter het pijnstillende effect van cupping

Een gegeven verklaring voor het pijnstillende effect van cupping is, dat door de deformatie en beschadiging van de huid, de zenuwvezels geactiveerd worden en signalen zenden naar het centrale zenuwstelsel. Het lichaam geeft hierdoor opioïde peptiden vrij die zorgen voor de pijnverlichting. Opioïde peptiden werken als opiaten, maar zijn lichaamseigen. Verder zouden patiënten baat hebben bij de holistische benadering van de therapeut zelf wat zorgt voor de ontspanning van de patiënt. Echter beantwoord je met de theorie niet de vraag waarom andere klachten met Hijama verholpen kunnen worden.

Taibah theorie

Het menselijk lichaam tracht constant in een staat van homeostase te verkeren, er is dan sprake van een ‘harmonie’ tussen alle lichamelijke processen en organen. Ziekte gaat tegen de homeostase in, hierdoor worden de natuurlijke balans verstoord. Therapieën zijn erop gericht om de homeostase weer in balans te brengen (indien mogelijk). In de reguliere geneeskunde is dat vaak het toedienen van een stof aan het lichaam. Het bijzondere aan Hijama is dat het een therapie is waarmee je iets onttrekt uit het lichaam in plaats van toedient. Bij Hijama verwijder je namelijk bloed en vocht uit het interstitium samen met potentieel schadelijke stoffen, ook neemt de lymfatische en capillaire circulatie toe en herstel je hiermee de homeostase. Hijama kan je vergelijken met het reinigingsproces dat de nieren op het lichaam uitvoeren. Je kan Hijama bijna zien als een kunstnier die de capillairen in de huid filtert. Daarnaast zie je bij Hijama grootte afhankelijke excretie van partikelen met een filtratie druk dat hoger is dan in de renale glomeruli.

De werking van de nieren

Om te begrijpen wat er met dat laatste bedoeld wordt is kennis over de werking van de nieren van belang. De nieren hebben als taak de samenstelling van het bloed constant te houden, daarbij verwijderen ze opgeloste ongewenste stoffen, zoals afvalstoffen van de stofwisseling en via het voedsel opgenomen gifstoffen en geneesmiddelen. De nier is opgebouwd uit ongeveer 600.000 tot 1.000.000 nefronen waarin de bloedzuivering plaatsvindt. Het proces kan grofweg in twee delen worden gesplitst, een passief proces en een actief proces.

In het passieve proces wordt water met opgeloste stoffen uit poreuze kluwens van haarvaten genaamd glomeruli geperst en opgevangen. Bloedcellen en grote eiwitten blijven in het bloed achter. Deze vloeistof wordt voorurine genoemd. De voorurine bevat zowel afvalstoffen als stoffen die belangrijk zijn om te behouden. In het actieve proces worden waardevolle stoffen (zoals natrium en glucose) en veel water weer teruggewonnen. Dit gebeurt in de verschillende onderdelen van de nierbuisjes. De filtratie van de stoffen gebeurt op basis van druk en osmotische gradiënt oftewel het concentratie verschil van de vloeistoffen. Het eindproduct is urine. Naast het drukverschil dat je vindt bij het filtratie proces in de nieren in vergelijking met Hijama. Is een ander verschil dat middels de nieren alleen hydrofiele stoffen uitgescheiden kunnen worden, in tegenstelling tot Hijama waar ook hydrofobe stoffen zoals lipiden (denk hierbij aan bijvoorbeeld cholesterol) uitgescheiden worden.

Hijama volgens de Taibah theorie

Hijama is een zeer oppervlakkige ingreep, waarmee stoffen uit het lichaam ontrokken kunnen worden. De negatieve druk die met het zuigen wordt gecreëerd zorgt voor het uitrekken van de huid. De lokale druk rondom de capillairen neemt af. Hierdoor neemt lokaal de capillaire filtratie toe en de verzameling van lymfevocht en vocht uit het interstitium. Dit allemaal wordt met de huid mee in het kopje gezogen. In dit vocht vind je ook chemische substanties, ontstekingsmediatoren, stoffen die inwerken op de pijnreceptoren en andere ziekteverwekkende stoffen. Door middel van de gemaakte krasjes is het mogelijk om de ziekteverwekkende stoffen te ontrekken uit het lichaam [caption id="attachment_2828" align="alignright" width="300"]

Capillairen/haarvaten[/caption] en zorg je ervoor dat deze niet weer worden opgenomen aan het veneuze eind van de capillairen, om zo weer terug te komen in de bloedcirculatie. Door het opnieuw plaatsen van de cup wordt ervoor gezorgd dat de druk plaatselijk opnieuw toeneemt en de uitscheiding van o.a. de ziekteverwekkende stoffen plaats kan vinden. Ook neemt op dat moment de productie van endogene opioïden toe, wat zorgt voor het pijnstillende effect. Met Hijama activeer je de aanmaak van stikstofmonoxide, beter bekend als NO. Hiermee zetten de lokale bloedvaten uit en ontspannen de omliggende spiercellen. Daarnaast is er plaatselijk sprake van verbetering van de microcirculatie, de drainage van overtollig vocht, een toename in de zuivering van lymfevocht en een afname van resorptie aan het veneuze eind van de capillairen. Verder is er een toegenomen doorstroming zowel aan de arteriële als de veneuze kant van de bloedvaten en een toename in vocht excretie (van zowel gefilterd vocht als vocht uit het interstitium) dit laatste zorgt voor zuivering van het bloed, lymfevocht, plasma en het interstitium. Celfragmenten van oude gehemolyseerde bloedcellen, moleculen en partikels die kleiner zijn dan de poriën van de capillairen worden hiermee ook onttrokken uit de capillairen. De intacte bloedcellen die groter zijn dan de poriën van de capillairen kunnen hierdoor niet uit de bloedbaan onttrokken worden. Natuurlijk kan er wel wat bloed onttrokken worden via de beschadigde capillairen tijdens het cuppen. Echter worden de therapeutische voordelen van cupping niet verkregen uit de hoeveelheid bloed dat ontrokken wordt, maar het succes achter Hijama zit hem in de hoeveelheid uitgescheiden ziekteverwekkende stoffen.

Werking van Hijama in 6 stappen

In het kort met cuppen creëer je een drukverschil en een zuigkracht dat zich richt op de wanden van de bloedvaten en op de lymfevaten. Hiermee onttrek je plaatselijk vocht en de daarin opgeloste stoffen naar het interstitium en via de krasjes in de huid naar buiten. Ook neemt hierdoor de bloedcirculatie en de doorstroming van de lymfevaten toe en door de zuigkracht wordt het vocht naar de plek gezogen waar de cup geplaatst is, dit zorgt ook weer voor verdere

zuivering van het bloed. Door het onttrekken van de schadelijke stoffen wordt getracht de homeostase van het lichaam weer in balans te krijgen. In het kort met cuppen creëer je een drukverschil middels de zuigkracht (van de cup) dat zich richt op de wanden van de bloedvaten en op de lymfevaten. Hiermee onttrek je plaatselijk vocht en de daarin opgeloste stoffen naar het interstitium en via de krasjes in de huid naar buiten. Ook neemt hierdoor de bloedcirculatie en de doorstroming van de lymfevaten toe en door de zuigkracht wordt het vocht naar de plek gezogen waar de cup geplaatst is, dit zorgt weer voor verdere zuivering van het bloed. Door het onttrekken van de schadelijke stoffen wordt getracht de homeostase van het lichaam weer in balans te krijgen.

Niet hard vacuümzuigen of te diep krassen

In het lichaam zijn er drie verschillende capillairen te vinden, genaamd continue capillairen, gefenestreerde capillairen en sinusoïde capillairen. In de huid zie je alleen twee soorten capillairen terug, namelijk de continue capillairen en de gefenestreerde capillairen. Hoe dichter je bij het huidoppervlak komt hoe meer gefenestreerde capillairen je tegenkomt. Tijdens de Hijama kunnen de poriën werken als een filter. Zaken die groter zijn dan de poriën kunnen niet naar buiten gezogen worden, maar stoffen die kleiner zijn wel. Met het strekken van de huid, en daarmee ook de poriën in de capillairen, kan je de openingen nog wel verder vergroten. De grootte van de poriën zullen uiteindelijk variëren tussen 5 tot 80 nm. De poriën zijn te klein om witte bloedcellen, rode bloedcellen of bloedplaatjes door te laten, deze hebben allemaal afmetingen in micrometers. Om optimaal gebruik te kunnen maken van dit natuurlijke filtratiemechanisme kun je het beste de krasjes niet te diep maken en met de cups niet te hard vacuüm te zuigen. Hoe dieper de krasjes hoe meer je de capillairen beschadigd waardoor je minder voordeel hebt van de grootte van de poriën als natuurlijk filter. Ook met het vacuüm zuigen zorg je ervoor dat de huid verder uitgestrekt wordt en daarmee de onderliggende structuren. Hierdoor kunnen de poriën vergroot worden en dat is een ongewenst effect, omdat dat afdoet aan het filtratie proces.

Slot

الشفاء في ثلاث: شربة عسل، وشرطة محجم، و كية نار. وأنا أنهي أمتي عن الكي

Er is een genezing in drie zaken. Het drinken van honing, het krassen voor de hijama, en brandmerken. En ik verbied mijn gemeenschap het brandmerken. (albukhari 5680) Hijama is een prachtige methode om het bloed en het vocht uit het interstitium te reinigen. In verschillende overleveringen adviseert de profeet Mohammed, salla allahu alayhi wasallam, zijn ummah om Hijama toe te passen. Vanuit islamitisch perspectief gezien is de genoemde hadith een bewijs dat Hijama beter is dan dry-cupping. En ondersteunt de woordkeuze in deze hadith ook de Taibah theorie. De profeet, alayhi assalaat wassalaam, heeft het over shartatu mihdjamin oftwel het krassen tijdens de Hijama. Hiermee beschadig je de huid op voldoende wijze om de ziekteverwekkende stoffen uit het lichaam te kunnen onttrekken.